احیای کارخانه قند ممسنی در سفر رییس جمهور به فارس در دستور کار قرار گرفت که به گفته متولیان امر فاز اول این کارخانه هم‌اکنون با ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی بیش از ۳۰ روز زمان برای بهره‌برداری نیاز دارد و فاز دوم نیز برای راه‌اندازی نیازمند حداقل سه ماه زمان است.
حدود ۹سال از تعطیلی کارخانه قند ممسنی می‌گذرد؛ کارخانه‌ای که در سال ۱۳۴۴ خورشیدی با ظرفیت تولید ۲۵۰ تا ۳۰۰ تن شکر در روز، افتتاح و در سال ۱۳۵۰ به شرکت شهدساز و پس از ۱۰ سال فعالیت به سازمان صنایع ملی ایران سپرده شد.
از تأسیس تا متوقف شدن تولید
این کارخانه که در سال ۱۳۷۹ با افزایش سالانه ۳۵۰ کارگر در یک فصل کاری و با هدف اشتغالزایی و افزایش تولید از طریق سازمان صنایع ملی ایران به بخش خصوصی واگذار شد از مساحتی افزون بر ۳۲ هکتار، سه حلقه چاه عمیق، پنج عدد سیلوی پنج هزار تنی، ۲ باب مدرسه ابتدایی و راهنمایی، یک باب مسجد، ۱۵۰ واحد مسکونی و استخر بهره می‌برد.
هرچند این واحد صنعتی به دلیل روبرو شدن با برخی از مشکلات نتوانست آن طور که باید به فعالیت‌های خود ادامه دهد و فعالیت‌های آن در طول سالیان به دلیل کمبود و گرانی مواد اولیه، نبود نقدینگی، عدم امکان تأمین به موقع نیازمندی‌های کارخانه، سنگینی هزینه‌ها و مطالبات کارکنان کاهش یافت.
برخی نیز معتقد هستند که عدم پایبندی مالکان به تعهدات و خریدن زمان برای متوقف نگه داشتن فعالیت کارخانه موجبات بروز مشکلات بسیاری را برای این واحد تولیدی شد.
این در حالی است که کارخانه قند ممسنی موقعیت جغرافیایی مطلوبی از لحاظ نزدیکی به بنادر جنوبی کشور به منظور تهیه شکر خام دارد و همچنین از وجود مسیر ارتباطی پرتردد و زمین‌های حاصلخیز جهت کشت چغندرقند بهره می‌برد، همچنین این کارخانه یکی از بهترین تولیدکنندگان شکر در بین کارخانه های قند فارس محسوب می‌شود و تا سالها نزدیک به ۲۵۰ نفر به طور مستقیم و بیش از یک هزار اشتغال غیرمستقیم از طریق آن ارتزاق می کردند.
اما شدت گرفتن مشکلات مالی طی سال‌های گذشته سبب شد تا روز به روز از تعداد کارگران این کارخانه کاسته شود و شمار کارگران آن تا قبل از تعطیل شدن این واحد تولیدی به ۸۰ نفر برسد.
کارخانه قند ممسنی در ۲۵ آبان ماه سال ۹۳ به طور کامل تعطیل شد و این تعطیلی کام کارگران کارخانه را با عدم پرداخت حقوق و مطالباتشان تلخ کرد، کارگرانی که در طول سال‌های اخیر بارها خواستار پرداخت مطالبات و معوقات خود شدند.
تلاش برای رفع مشکلات و پرداخت مطالبات
تا اینکه در ۲۷ مرداد سال ۱۳۹۵ به علت بدهی به کارگران از سوی شعبه ۱۸ دادگاه عمومی حقوقی تهران حکمی مبنی بر فروش اموال کارخانه صادر و بر اساس این حکم مقرر شد این کار از تاریخ ۱۷شهریورماه ۹۵ صورت بگیرد.
پس از آن هم بازدیدهای بسیاری از این کارخانه صورت گرفت و جلسات متعددی برای رفع مشکلات این کارخانه برگزار شد.
فرماندار وقت شهرستان رستم در اسفندماه سال ۹۵ اعلام کرد که مشکلات صنفی کارگران کارخانه قند ممسنی این شهرستان در کارگروه تسهیل و رفع موانع تولید استان فارس مطرح و برای حل آنها اقدام و پیگیری‌های لازم انجام می‌شود.
نماینده وقت مردم ممسنی و رستم در مجلس شورای اسلامی هم در بیستم فروردین ماه سال ۹۶ در نطق میان دستور جلسه علنی مجلس شورای اسلامی با تأکید بر تشکیل هیاتی ویژه برای فعال کردن ظرفیت‌های تولید و اشتغال در کشور، از تعطیلی کارخانه قند ممسنی به عنوان تنها نماد صنعتی این شهرستان با نیم قرن سابقه و اشتغال بیش از هزار نفر انتقاد کرد.
اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷، وزیر وقت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سفر به شهرستان رستم در جمع کارگرانی که در مقابل کارخانه قند این شهرستان گرد آمده و خواستار پرداخت ۴۸ ماه حقوق و حق بیمه خود بودند، اعلام کرد که مطالبات کارگران کارخانه قند شهرستان رستم پرداخت می‌شود و آن دسته از کارگران این واحد تولیدی که به دلیل شرایط سختی کار مایل به بازنشسته شدن هستند به تقاضای آنها پاسخ مثبت داده خواهد شد.
به مزایده گذاشتن کارخانه
در مهرماه سال ۹۹ این کارخانه به مزایده گذاشته شد که این اتفاق با انتشار مطالبی در شبکه‌های اجتماعی با عنوان حراج کارخانه قند ممسنی همراه بود اما معاون وقت هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس اعلام کرد که حراجی در کار نبوده بلکه بنا بود که با مزایده این کارخانه و فروش آن به بالاترین قیمت، حق و حقوق کارگران پرداخت شود و دستگاه‌های اجرایی استان از جمله استانداری، جهاد کشاورزی، صنعت و معدن، تجارت و فرمانداری در فرآیند کارشناسی و قیمت‌گذاری هیچ نقشی نداشتند و مجموعه‌های تحت امر دادگستری استان متولی انجام این کار بوده‌اند.
این در حالی بود که رییس کل دادگستری فارس در ۲۲ مهرماه از لغو مزایده واگذاری کارخانه قند ممسنی به لحاظ ایرادهای قانونی، به صورت موقت خبر داد و گفت: همه تلاش مجموعه قضایی استان احیای مجدد و بازگشت این کارخانه به چرخه تولید است که این امر پس از برگزاری جلسه با سهام داران و اخذ تعهدات لازم در راستای پرداخت مطالبات کارگران تحقق خواهد یافت.
هرچند که با پیگیری‌های دادگستری و تلاش برخی از نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی بخشی از مطالبات کارگران پرداخت شد اما این پرداخت ها به صورت خرد و مقطعی بود و نتوانست پاسخگوی همه مطالبات و معوقات کارگران باشد.
شیرین شدن کام کارخانه قند ممسنی با سفر دولت سیزدهم به فارس
تا اینکه سفر رییس جمهور و تعدادی از اعضای کابینه دولت سیزدهم در مهرماه ۱۴۰۰ به فارس و نوید احیای این واحد تولیدی بار دیگر کام کارگران سابق این کارخانه و مردم مناطق همجوار را شیرین کرد.
۲۲ مهرماه ۱۴۰۰ سید صولت مرتضوی معاون وقت اجرایی رییس جمهور در قالب هفتمین سفر استانی هیأت دولت به شهرستان رستم رفت و به بررسی مسایل و مشکلات این شهرستان پرداخت. بازدید از کارخانه قند ممسنی از مهمترین برنامه‌های وی بود.
وی پس از بازدید از کارخانه قند تعطیل شده در رستم، پیگیری جدی برای حل مشکلات این کارخانه را یکی از اولویت‌های مهم قلمداد کرد و خواستار توجه ویژه به احیای مجدد این واحد تولیدی و رسیدگی به پرونده مطالبات کارگران این کارخانه که سالهاست در دیوان عدالت و دادگستری استان در دست بررسی است، شد.
معاون وقت اجرایی رییس جمهور همچنین پس از این سفر جلسه‌ای به منظور رفع مشکلات این کارخانه تعطیل برپا کرد که این جلسه با حضور نمایندگان مالک کارخانه، نماینده استانداری فارس و نماینده وزارت صنعت، معدن و تجارت به تصمیمات خوبی رسید.
در این جلسه طرفین درباره نحوه و زمان‌بندی اقدامات لازم برای آغاز به کار مجدد این کارخانه توافق کردند و مرتضوی در این جلسه، اعلام کرد دولت سیزدهم تمام تلاش خود را برای تسهیل و رفع موانع تولید به کار گرفته و با اجرای برنامه‌های دقیق و کارشناسی تولید را برای تولیدکنندگان تسهیل و سودآور خواهد کرد.
پیگیری‌های استانداری فارس برای رفع موانع این کارخانه
محمدهادی ایمانیه استاندار فارس هم ۱۲ آبان ۱۴۰۰ در بازدیدی میدانی از شهرستان محروم رستم، مشکلات این شهرستان را بررسی و تعطیلی هفت ساله کارخانه قند را از نمونه‌های بارز معضلات در شهرستان رستم دانست و با ابراز تأسف از اینکه ۶۰۰ کارگر شاغل در این واحد تولیدی بیکار شده‌اند، اعلام کرد که پیگیری جدی برای فعالیت مجدد این کارخانه در دستور کار قرار گرفته است.
۲۱دی ماه سال ۱۴۰۱ معاون وقت اقتصادی استانداری فارس از پیشنهاد استان برای ورود هیات حمایت از صنایع کشور به چهار کارخانه راکد خبر داد.
چندی بعد بررسی‌های کارشناسی و بازدیدهای فنی آغاز شد و از این فهرست تنها کارخانه قند ممسنی مورد پذیرش قرار گرفت اما تصمیم‌گیری نهایی و مستقر شدن هیات حمایت به زمان دیگری موکول شد.
تلاش‌ها برای احیای این کارخانه همچنان ادامه داشت تا در سفر اخیر استاندار فارس و مدیران اجرایی استان به شهرستان رستم و نورآباد ممسنی در خردادماه سال ۱۴۰۲ موضوع احیای کارخانه قند ممسنی دوباره مورد بررسی ویژه قرار گرفت و استاندار فارس از این کارخانه بازدید و در جلسه‌ای با حضور مسئولان محلی و استانی مقرر شد که ۲ماه فرصت برای احیای این واحد صنعتی به سرمایه گذار داده شود تا در این مدت بتواند روند احیای این کارخانه را پیگیری کند.
براساس اقدامات صورت گرفته پیش بینی می‌شد که طی یک ماه آینده فاز یک کارخانه قند ممسنی احیاء و شکر خام تبدیل به شکر سفید شود و در فاز دوم نیز فرآوری چغندر قند در این واحد تولیدی انجام شود که دستگاه و تجهیزات مورد نیاز آن طی ۲ماه اخیر به محل کارخانه منتقل شده، همچنین قرار شد فاز دوم این واحد تولیدی نیز طی سه ماه آینده فعالیت خود را آغاز و بطور کامل این کارخانه به چرخه تولید بازگرد.
مستقر شدن هیئت حمایت از صنایع در کارخانه قند ممسنی
روز یکشنبه ۱۱ تیرماه جلسه‌ای با هدف تصمیم‌گیری نهایی هیئت حمایت از صنایع کشور درباره قندممسنی برگزار شد و ریاست هیات از حضور قریب‌الوقوع این هیات در کارخانه خبر داد.
معاون رفع موانع تولید دفتر سرمایه گذاری و اشتغال استانداری فارس درباره آخرین اقدامات انجام شده در این زمینه گفت: مدیران اجرایی روز دوشنبه ۹مرداد ۱۴۰۲ با حضور اعضای هیات حمایت از صنایع معارفه شدند.
اردشیر باقری در گفت‌وگو با ایرنا افزود: هنوز اعتباری برای حل مشکلات کارخانه تأمین نشده اما هیات حمایت قول مساعدت داده‌اند حداقل ۱۰۰میلیارد ریال برای معوقات کارگری و مبلغی هم جهت شروع عملیات اورهال تا ۲ هفته آتی تخصیص دهند.
وی اضافه کرد: فاز اول این کارخانه با ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی بیش از ۳۰ روز کاری زمان نیاز دارد تا به بهره‌برداری برسد و فاز دوم نیز برای بهره‌برداری به حداقل سه ماه زمان نیازمند است.
اعتبارات مورد نیاز برای احیای کارخانه چقدر است؟
به گفته معاون رفع موانع تولید دفتر سرمایه گذاری و اشتغال استانداری فارس بودجه موردنیاز برای تکمیل فاز اول ۳۰۰میلیارد ریال و فاز دوم بیش از ۵۰۰ میلیارد ریال است و به این مبلغ بدهی‌های کارخانه به میزان ۳۰۰میلیارد ریال، مطالبات بازنشستگان و بدهی‌های سنگین به GTC بابت شکر خام و بدهی تسهیلات بانک تجارت هم اضافه می‌شود.
باقری افزود: مبلغی هم در حدود ۵۰۰میلیارد ریال جهت تأمین مواد اولیه سرمایه در گردش مورد نیاز است.
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه با توجه به ناموفق بودن تجربه هیات حمایت در احیای کارخانه آی تی آی، برای اینکه کارخانه قند ممسنی به سرنوشت این کارخانه دچار نشود چه تدابیری اتخاذ شده، گفت: مسئله عدم توفیق هیات حمایت از صنایع در راه اندازی کارخانه ITI با راه اندازی کارخانه قند ممسنی رستم بسیار متفاوت است.
باقری یادآور شد: بدهی کارخانه ITI بسیار سنگین و بیش از هفت هزار میلیارد ریال و سرمایه در گردش مورد نیاز هم در حوزه این صنعت به همین میزان است.
معاون رفع موانع تولید دفتر سرمایه گذاری و اشتغال استانداری فارس، صنعت آی تی را صنعتی بسیار پیشتاز و دارای ریسک بسیار زیاد برای سرمایه گذاری دانست و گفت: فقط شرکت‌های پیشرفته صنعتی دنیا قادر به توفیق در این صنعت هستند در حالی که صنعت قند اینگونه نیست.
اشتغالزایی برای ۳۰۰نفر
احیای کارخانه قند ممسنی، از مطالبات مردم منطقه و استان فارس است که گفته می‌شود با راه‌اندازی مجدد این کارخانه حداقل ۳۰۰ نفر بصورت مستقیم مشغول به کار خواهند شد، کارگران این کارخانه حالا در انتظار حمایت جدی و تسریع روند احیای این واحد تولیدی هستند تا با احیای این کارخانه بتوانند فعالیت خود را از سر بگیرند.
